İşletmeler için, stratejik işleyiş sürecinde müşterilere en verimli şekilde hizmetlerini veya ürünlerini sunmak temel olarak önemlidir. Küçük, orta veya büyük ölçekli bir işletme fark etmeksizin yöneticilerin müşterilerine çeşitli açılardan işletmeniz için en ideal stratejiyle yaklaşmanız gelişim sürecinizin ayrılmaz bir parçasıdır. Bu kapsamda işletmelerin ürünlerini ideal yolla müşterilere ulaştırılması kısaca tedarik kavramı çerçevesinde ele alınır. İşletmelerin müşterilere ürünlerini tedarik etmesi bir anda meydana gelmez. Temin süreci için uzun işlemlerin gerçekleştirilmesi gerekir. Bu işlemler tedarik sürecinin kusursuz işlemesi için birer temel zincir görevi görür. Temin etme aşamalarında her bir sürecin özenle, belli bir düzene bağlı olarak, sağlanması tedarik zinciri yönetimi tanımı çerçevesinde ele alınır.
Üreticiden tüketiciye, üreticiden toptancıya, toptancıdan dağıtımcıya veya müşteriye şeklinde ilerleyen süreç kısaca tedarik zinciri olarak nitelenir. Bu şekilde işleyen sürecin en doğru zamanda en uygun fiyata ve en doğru ulaşım şekliyle tamamlanması, tedarik zinciri yönetimi nasıl olmalıdır sorusunun yanıtını verir. İyi bir tedarik zinciri yönetimi nasıl olmalı çerçevesinde sürecin başarılı şekilde ilerlemesini sağlamak isterseniz, belli kriterleri göz önünde bulundurmanız gerekir. Bu bağlamda öncelikle tüm departmanların zincirin bir parçası olduğunun bilincinde olmanızda fayda vardır. Bu farkındalıkla üretimden satışa kadar her bir departman görevlisinin yönetiminin ayrılmaz bir parçası olduğunun bilinciyle hareket etmeniz gerekir. İdeal zincir yönetimine adım atma doğrultusunda içinde bulunduğumuz çağın özelliklerini dikkate almanız sizi bir adım öne çıkarabilir. Bu çerçevede teknoloji, dijital olanaklar, firmaların tercih ettikleri sistem ve yazılımlar gibi birçok unsura dair departmanlarınızı görevlendirip raporlar almanız iyi olacaktır..
Günümüzde işletmelerin tedarik zinciri yönetimi amaçları rekabet ortamı çerçevesinde şekillenebilir. Artan olanaklarla beraber kaliteli ürün imal eden veya dağıtan işletmelerin sayısında belirgin bir yükselme olduğunu gözlemleyebiliriz. Bu durumda tedarik zincirinin ana odak noktalarından biri olarak ürünün öne çıkmasının payı büyüktür. Ürün, doğrudan müşteriyi memnun edebilen bir unsurdur. Bu açıdan temel olarak tedarik zinciri yönetimi önemi, müşteri ilişkilerini olumlu yönde şekillendirmesiyle ortaya çıkar. İşletmeniz için uygun yönetim prensibi, hem işletmeniz için hem de müşterileriniz için yararlı olanı baz alarak hareket etmektir. Tedarik zinciri yönetiminin sağladığı avantajla ürünlerinizi odağa alıp kâr oranını sürekli olarak analiz ederek ürünlerin müşterilere istedikleri şekilde ulaşmasını sağlayabilirsiniz. Benzer şekilde analiz ve kontrol çalışmalarına zincirin bütün süreçlerinde yön vermek nitelikle bir yönetime adım atmanıza olanak tanıyabilir. Böylelikle baştan sona nitelikli olarak kurgulanmış bir yönetim prensibiyle hem işletmenizin verileri doğrultusunda uygun adımı atabilir hem de zincirin sürekliliği için tedarikçi ve müşteri memnuniyetini ön plana çıkarabilirsiniz.
Adım Adım Tedarik Zinciri Yönetimi Süreçleri
Zaman ve maliyet açısından akış ve gelişim süreçlerine bütüncül olarak katkı sağlayan yönetim her an ortaya çıkabilecek kriz durumlarını yönetmeniz konusunda da size fayda sağlayabilir. Süreçlere bağlı olarak her bir departmana hâkim olmanız durumunda pazarda yaşanan ani değişikliklere bağlı olarak işletmenizin hızlı reaksiyon almasını sağlayabilirsiniz. Böylece işletmenizi birçok açıdan zor duruma sokacak kriz döneminin yaşanmasının önüne geçebilir veya krizin yaşanması durumunda en az zararla atlama olanağını elde edebilirsiniz. Bu temel faydalar ve daha fazlası tedarik zinciri yönetimi süreçleri çerçevesinde ortaya çıkar. Yönetimde dikkat etmeniz gereken süreçler şu şekilde sıralanır: Talep ve sipariş yönetimi, satın alma, planlama, üretim, envanter(stok) ve depo yönetimi, sevkiyat.
1.Talep ve Sipariş Yönetimi
Tedarik zinciri yönetimi aşamaları arasında ilk olarak öne çıkanı talep ve sipariş yönetimi oluşturur. Bu aşamada müşterilerden gelebilecek olası ürün taleplerine göre başarılı öngörüde bulunmak, temel amaçlardan birisini oluşturur. Öngörü çerçevesinde müşterilerin taleplerine göre aksiyon almak bu aşamada kilit rol oynar. İşletmeye ulaşan talepler doğrultusunda siparişlerin doğru şekilde analiz edilmesi de bu aşamada gerçekleşir. Bu bağlamda taleplere ve siparişlere göre mali plan yapmak, müşterilerin sipariş isteklerini en kısa sürede karşılamak ve siparişin eksiksiz biçimde aktarımını sağlamak gibi işlemler doğrultusunda aktif bir sipariş yönetimi stratejisi sürdürmek mümkün hale gelir.
2.Satın Alma
Tedarik zinciri aşamaları arasında ikinci sırayı alan aşamayı satın alma oluşturur. Bu noktada temel amaç müşterilerin talebi doğrultusunda imal edilecek ürünlerin ham maddelerini elde etmektir. Bu doğrultuda en kısa sürede en uygun kalitede ham maddeyi elde etmek temel amacınız olmalıdır. Satın almaya yönelik sağlayacağınız doğru yönetim sayesinde işletmeniz için yapacağınız yanlış ödemelerin önüne geçerken %100 müşteri memnuniyeti için de önemli aşamalardan birini atlayabilirsiniz.
3.Planlama
Tedarik zinciri yönetimi süreçlerinde üçüncü sırada planlama yer alır. Üretime ve tedarik zincirinin diğer aşamalarına yönelik atılması gereken adımların bu aşamada netleştirilmesi gerekir. Faaliyetlerin en kısa sürede en az maliyetle gerçekleştirilmesi için nasıl bir gelişim politikası izleneceği planlama aşamasında detaylı olarak ele alınır.
4.Üretim
Tedarik zinciri sürecinin en kilit aşamalardan birisini üretim oluşturur. Önceki aşamalarda netleştirilen talep, satın alım ve planlama çerçevesinde müşterilere ulaştırılacak olan ürünlerin imalatı bu aşamada gerçekleştirilir. Elde bulunan malzemelerden nicelik ve nitelik kriterleri çerçevesinde en uygun ürünlerin imalatının sağlaması üretim aşamasında uygulamaya koyulur. İşletmenin ürün ve hizmetlerinin hem miktarları hem de müşterilere sağlayacağı avantajlar bu aşamanın doğru yönetiminde önemli yer tutar. Üretim sürecinde herhangi bir gecikme, aksama olmaması da zincirin bu halkasında doğru yönetim sayesinde sağlanabilir.
5.Stok ve Depo Yönetimi
Tedarik zinciri yönetimi süreçleri arasında öne çıkan beşinci aşamayı stok ve depo yönetimi oluşturur. Bu aşamada müşterilerin yararlanması için imal edilen ürünlerin stok durumunun tespit edilmesi ve eksiklerin en kısa sürede giderilmesi temel hedeflerden birisidir. Doğru şekilde stok yönetiminin sağlanmasına bağlı olarak stoklanan ürünlerin hangi depolarda hangi şartlarda tutulacağı da bu aşamadaki başarılı yönetim sayesinde belirlenebilir. Ürünlerin her ana sevkiyata hazır biçimde saklanması da bu aşamada başarıya ulaşmak için temel hedeflerden biri olarak öne çıkar.
6.Sevkiyat
Lojistik ve tedarik zinciri yönetimi süreçlerinin sonuncusunu sevkiyat süreci oluşturur. Müşterilerin talepleri doğrultusunda imal edilen ürünler bu aşamada müşterilerin talep ettiği noktaya ulaştırılır. Sevkiyat işleminin eksiksiz biçimde tamamlanabilmesi amacıyla yükleme-taşıma yöntemleri ve araçları bu süreçte eksiksiz yönetimle netleştirilebilir.
Tedarik Zinciri Yönetiminde Dikkat Edilmesi Gerekenler
Tedarik zinciri kontrolü vasıtasıyla ham maddeden dağıtıma bütün önemli aşamalar tamamlanarak rekabet ortamında müşterilere sorunsuz ürünü ulaştırma doğrultusunda birçok avantaj elde etmeniz mümkündür. Tedarik zinciri yönetimi uygulamaları vasıtasıyla yönetim sürecinde önemli noktalara dikkat ederek avantajlardan yararlanma olasılığını katlama fırsatı elde edebilirsiniz. İşletmenizin gerek satış miktarına gerekse ürünlerin özelliklerine bağlı olarak belli oranda gelişim sağlamasını pratik olarak mümkün kılmak isterseniz yönetim sürecinde elde etmek istediğiniz verime göre dikkat edeceğiniz noktaları belirleyebilirsiniz. Bu kapsamda temel olarak dikkat etmeniz gerekenler şu şekilde sıralanabilir:
- Tedarik edilmesi gereken ürün ve hizmetlere dair net analizler yapmalısınız.
- Talep listelerinin doğrultusunda ürün ve hizmetlerin ne oranda hangi firmadan karşılanacağı belirlemelisiniz.
- İç ve dış piyasa değerlendirmelerini yapmalısınız.
- Peşin ve vadeli alım seçeneklerinde yararlanabileceğiniz avantajları değerlendirilmelisiniz.
- Zincirin halkalarında tedarikçilerle nasıl bir iletişim yöntemi benimseyeceğinize dikkat etmelisiniz.
- Sık sık stok kontrolü yapmayı ihmal etmemelisiniz.
- Sevkiyat araçlarının durumuna dair ilgili departmanınızdan rapor talep etmelisiniz.
Yönetimin avantajlarından ekstra olarak faydalanmak amacıyla 6 temel süreci doğru şekilde analiz etmenizde fayda vardır. Süreçler arasındaki gelişim sırasını birebir sıralı takip etmelisiniz. Zincirin önemli parçası halinde bulunan 6 aşama da sistemin bütüncül olarak işlemesine katkı sağlayarak sizin istediğiniz sonuca ulaştırabilir. Yani sizin süreçleri analiz ederken hepsini bütün olarak değerlendirmeniz, herhangi birini atlamamanız gerekir. Örnek vermek gerekirse planlama yapmadan üretim aşamasına geçmeniz elde edeceğiniz verime yönelik büyük sorunların ortaya çıkmasına neden olabilir. Doğru planlama yapılmadığı takdirde müşterilerin taleplerine göre az ya da fazla üretim söz konusu olabilir. Her iki olasılık da müşterilerinize karşı işletmenizin kurumsal kimliğini zedelerken işletmeniz tarafında maddi yönden de sıkıntı yaşamanıza neden olabilir. Bunun doğal bir sonucu olarak işletmenizin uzun vadede beklenen kâr oranına ulaşmaması durumu oluşabilir. Tedarik sürecinde herhangi bir aksama sizin için potansiyel zararlar ortaya çıkarabileceğinden dolayı yönetimi bir bütün olarak değerlendirmeniz, uzun vadede işletmenizin sorunsuz işleyişine temel katkıda bulunur.
Tedarik zinciri yönetimi temel fonksiyonları gerçekleştirilirken dikkat edilmesi gereken bir diğer önemli noktayı süreçlerin farklı departmanları kapsadığını atlamamak oluşturur. Zincirin halkalarında önemli görevler üstlenmek amacıyla tedarikçiler, üreticiler, dağıtıcılar ve perakendeciler yer alır. Günümüzde rekabet ortamında işletmenizin ayakta kalabilmesini sağlayabilmek amacıyla yönetim sırasında her bir departmana özel görev dağılımına dikkat etmeniz gerekir. Bu çerçevede talep alma ve satış aşamasında tedarikçilerle, üretim aşamasında üreticilerle, sevkiyat işlemlerinde ise dağıtımcılarla yönetim süresince fikir alışverişinde bulunmanız gerekir. Süreçlerin genel planlamasında da ekibinizle görüş alışverişinde bulunarak izleyeceğiniz yolu netleştirmeniz de süreçlerin kusursuz işlemesine katkıda bulunur.
Başarıya ulaşmak için dikkat etmeniz gerekenler arasında tedarik zinciri yönetimi bileşenleri çerçevesinde de önemli birkaç nokta ön plana çıkar. Öncelikle işletmenin faaliyetini sürdürebilir kılmak için müşterilerin ihtiyaçlarına cevap verecek ürün veya hizmetlere yönelmenizde fayda vardır. Doğru ürün seçiminin ardından en kaliteli ürünlerin en ucuza hangi firmalarda bulunabileceğini de netleştirmeniz öne çıkan aşamalardan bir diğerini oluşturur. Ürünleri tedarik edeceğiniz firmaların pazar durumlarının araştırmasını yapmanız da bu bağlamda öne çıkar. Bu aşamada iç piyasanın yanında dış piyasayı da değerlendirmeniz size her zaman için katkı sağlayabilir. Piyasaları değerlendirirken indirim, kampanya gibi işletmenizi mali yönden olumlu etkileyebilecek fırsatları değerlendirmeniz size her zaman için katkı sağlayabilir. Fiyat analizini doğru bir şekilde yaptıktan sonra tedarikçilerle hangi kanalla en doğru iletişimi kuracağınızı belirlemek de süreçlerin kusursuz şekilde işlemesine katkıda bulunabilir.
Tedarik Zinciri Yönetiminde Kullanılabilecek Teknolojiler ve Programlar
Tedarik zinciri aşamalarının yönetimini sorunsuz şekilde sürdürmek her dönem için işletmeniz için hedef olarak koymanız gereken temel amaçlardan birisini oluşturur. Geçmiş yıllarda pazarda önemli bir artı sunma işleviyle yer alan yönetim, dijital üretim çağıyla beraber önemini daha da artırmış durumdadır. Dijital olanaklara bağlı olarak işletme sayısındaki önemli artış göze çarpar. Bu artışa bağlı olarak bulunduğunuz sektörde ürünlerinin nitelikleriyle müşteri memnuniyetini sağlayarak öne çıkmak isteyen işletmeler arasında rekabet hiç olmadığı kadar gün yüzüne çıkar. Dijitalleşme, işletmeniz için rekabet ortamı oluşturur. Bunun yanı sıra sunduğu olanaklarla yönetimde insani hatayı en aza indirir ve veriminizi artırır.
İşletmelerin gelişimi için doğru tedarik zinciri yönetiminin olması gerektiğinin bilincinde olan uzmanlar tarafından tedarik zinciri yönetimi eğitimi ön plana çıkarılır. Bu bağlamda yönetim konusunda bir yönetici olarak profesyonel destek alma olanaklarınız artar. Eğitim alan yazılımcılar tarafından dijitalleşmenin getirdiği teknolojik olanaklar vasıtasıyla yönetim aşamalarını kolaylaştıran birçok program bulabilirsiniz. Bu programlar aşamalarda takip edebileceğiniz uygulamaları yürürlüğe koyma konusunda size dijital olanaklarla yardımcı olur. İşletme türünüz fark etmeksizin piyasada yararlanabileceğiniz birçok program yer alır. Streamline, SAP entegre iş planlaması, Blue Yonder Demand Planning, Oracle Demantra, Relex Solutions gibi yazılım programları bu alanda en çok talep görenler arasındadır. Küçük, orta veya büyük çaplı işletme sahibi olmanız fark etmeksizin işletmenizin gelişimi için en uygun olanını program çeşitleri arasından seçmeniz olanaklıdır.
Tedarik zinciri yönetiminde kullanabileceğiniz programlar sundukları avantajlar kapsamında birbirinden ayrılırlar. Vaat ettikleri avantajların nitelikleri doğrultusunda birbirinden ayrılsalar da genellikle size fayda sağlayabilecek özellikleri ortaktır. Nitelikli bir programda bulabileceğiniz özellikler arasında öne çıkanlardan birini talep tahmini oluşturur. Yönetim sürecinin ilk aşamasını ilgilendiren bu özellik vasıtasıyla program; geçmiş dönemde yaptığınız satışlara bağlı olarak taleplerin ne yönde şekillenebileceğine dair size uyarılar verebilir. Nitelikli bir programın sunabileceği yararlar arasında öne çıkan bir diğer özelliği envanter seviyelerini öngörme oluşturabilir. Programın işletmenizin özelliklerine bağlı olarak sunduğu bu avantaj sayesinde üretimde kullanabileceğiniz ham maddelerin nicelikleri hakkında başarılı öngörüde bulunma olasılığınız artabilir.
Programlar vasıtasıyla tedarik zinciri yönetimi modelleri çerçevesinde izleyeceğiniz stratejiye bağlı olarak ürün siparişi planlamasına yönelik uyarılar almanız da mümkündür. Bu özellik vasıtasıyla talebe göre hangi ürünü ne zaman tedarik edeceğinize dair yönetimi kolaylaştırabilirsiniz. Program vasıtasıyla stok durumuna göre aksiyon almanız da kolaylaşabilir. Programlar işletmenizi doğru şekilde optimize etmenize bağlı olarak diğer süreçlerle bağlantılı şekilde stok aşımı gibi durumlara göre uyarılar alarak mali yönetime yönelik olumlu katkılar alabilirsiniz. Programların tedarik sürecine sağlayabileceği ekstra katkılar arasında yeni ürün tahmini gibi fonksiyonlar da yer alabilir. Bu sayede pazardaki trendlere göre yönetimi sağlamanız daha pratik hale gelir. İşletmenizi gelişimini sağlamak amacıyla bu programlardan yararlanabilirsiniz.
İşinizi bir üst seviyeye çıkarmak için işletmenize 360 derece bakabileceğiniz, işinizin gelişimi için izleyebileceği yollara dair bilgi alabileceğiniz ve perspektifinizi geliştirebileceğiniz Ücretsiz 6 Adım Online Seminerine katılım sağlayabilirsiniz. Seminer vasıtasıyla yalnızca 6 adımla kanıtlanmış stratejilerle kâr oranını artırmak amacıyla atmanız gereken adımları netleştirebilirsiniz.