Kâr Marjı Nedir? Kâr Mârjı Hesaplama Formülü

İşletmeler kâr marjını satış fiyatının/cironun ne kadarının kâr olduğunu belirtmek için kullanılmaktadır. Kâr marjı bir orandır İşletmenin gelirinden giderleri çıkardığınızda elinizde kalan miktar karı verir. Karı satış fiyatına/ciroya böldüğümüzde kar marjını buluruz. Bu oran işletmenizin kâr üretme potansiyelini işletme büyüklüğünden arındırarak diğerleriyle karşılaştırmak veya bir grup içerisinde değerlendirmek için çok kullanışlıdır.

İşletmenizin genel kâr marjı eğer farklı ürün ve hizmetler satıyorsanız mutlaka her ürün veya hizmet ya da en kötü ihtimalle ürün veya hizmetler gruplandırılarak gruplar üzerinden ayrı ayrı hesaplanmalı ve makul/anlamlı bir seviyeye kadar detaylandırılmalıdır. 

Kâr Marjı Niçin Önemlidir?

Yaptığınız işte çok para kazanmak sizi heyecanlandırabilir. Bununla beraber para kazanıyor olmanız ve hatta kâr ediyor olmanız tek başına başarılı olduğunuzu gösterir mi? Peki başarıyı kime göre ve neye göre ölçeceğiz? İşte finansal konularda karşılaştırma ve değerlendirme söz konusu olduğunda oranlar kestirme yoldan bize yardımcı olan rakamlardır. Kâr marjı, her işletmenin veya onun kendine özgü koşullarının elemine edilerek kâr üretme potansiyelinin karşılaştırılabilir hale gelmesini sağlar. Elde edilen karın, finansal olarak başarılı kabul edilip edilmeyeceğinde kullanılan ilk kriterlerdendir. Ayrıca şirketin özellikle fiyatlama performansının başarısını gösterir. Böylece şirketin, işletme büyüklüğünden bağımsız olarak kâr yapma kapasitesi değerlendirilebilir. Özetle, kâr marjı; elde edilen karın başarılı kabul edilip edilmeyeceğinde önemli bir kriter olduğu için önemlidir.

Kâr Marjı ile Kâr Arasındaki Fark

Kar marjı, karın satış fiyatına bölünmesiyle oluşur demiştik. Her ikisinin de ilk hareket noktası elbette kâr tutarıdır. Ancak kâr marjı, bu tutarın satış fiyatıyla karşılaştırılmasının sonucudur. 

Para kazanmak için yapılabilecek faaliyetlerin hepsi para, zaman, emek harcamayı gerektirir. Diğer yandan yatırmayı göze aldığınız miktar aynı olsa bile, genellikle, her faaliyette ya da aynı faaliyette her koşulda aynı fiyattan satamazsınız. Tam tersinden ele alırsak da benzerlikler olur; yani aynı fiyattan satılan ürünler her zaman aynı karı ortaya çıkarmaz. 

Bu durumda, siz hangi ürün ve hizmetinize yatırım yapıp, emek harcayıp, hangi fiyattan satmaya razı olacaksınız? Sadece yatırdığınızdan daha fazlasını kazanmak sizin için yeterli olacak mı veya sizin için hangi durumda yeterli olacak? Hangi ürün ve hizmetlerinizi üretmeye ve satmaya yöneleceksiniz?

Kâr marjı, faaliyet kararınızı etkiler. Elbette tek faktör olmamakla beraber karlılık önceliğinizse en önemli karar kriteridir. Ölçerek değerlendirirseniz, bazen çok da karlı olmayan kalemlerin satışı üzerinde çok daha karlı ürünlere göre daha fazla nakit vakit ve emek harcadığınız görmeniz mümkündür. Biz işletmelerde bu duruma sıkça rastlarız. Böyle bir karar bazen stratejik açıdan anlamlı olabilir de.  Burada asıl mesele hangi ürün ve hizmetlerinizi ne için ne miktarda ne tutarda satmaya yatırım yapacağınız konusunda karar verirken bilinçli karar vermenizdir. 

Kâr Marjı Nasıl Hesaplanır?

Bir işletmenin kâr marjının hesaplanmasından önce bilinmesi gereken bazı kavramlar bulunmaktadır. Bu kavramlar hakkında bilgi sahibi olduktan sonra kâr marjının nasıl hesaplanacağını anlayabilirsiniz.

  • Satış maliyeti: Ürünlerinizi üretmek veya bir hizmeti sunmak için doğrudan maliyetlerdir. Satış maliyetinde o ürünün ortaya çıkarılması için yapılan giderler hesaplanmaktadır.
  • Gelir: Ürün veya hizmet satışından elde edilen para miktarı
  • Giderler: İşletme ve pazarlama maliyetleridir. Bu maliyetler içerisinde işletmenin kira, reklam, pazarlama gibi tüm harcamaları düşünülebilir. 

Kâr Marjı (%) = ((Satış Fiyatı – Alış Fiyatı) / Satış Fiyatı) x 100 

Kâr marjı hesaplama için iki önemli sayısal veri grubuna ihtiyaç vardır.  Bilinmesi gereken ilk veri grubu satılan ürün, sunulan servis veya hizmetin maliyetidir. İkinci veri grubu ise satılan ürün, sunulan servis veya hizmetin satış tutarıdır. Kâr oranı hesaplama için bu iki değer kullanılarak işlem yapılabilir. Maliyet ve satış tutarının bilinmesi ile kâr marjı hesaplanabilir. 

Burada karın da seviyeleri olduğunu hatırlatmalıyız. Brüt kari satışı yapılan mal veya hizmetin gelirinden sadece kendi maliyetinin düiülmesiyle elde edilir. Net kara ulaşmak için ise brüt kardan genel pazarlama ve genel yönetim giderlerinin de düşülmesi gerekir. 

Brüt Kâr Marjı=Brüt kâr / Toplam Gelir x 100  

Brüt Kâr hesaplama formülü, satış fiyatından ürünün alış fiyatı çıkarıldıktan sonra sonuç, satış fiyatına bölünür. Elde edilen sonuç ise 100 ile çarpılır. Kâr marjı % olarak ifade edilmektedir. Bu sebeple yapılacak olan hesaplamalarda çıkan sonucun 100 ile çarpılması gerekmektedir.

Net olarak elde edilen kâr marjını bulmak için ise farklı bir formül kullanılması gerekmektedir. Net kâr marjı hesaplama formülü şu şekilde ifade edilebilir.

Net Kâr Marjı=Net kâr / Toplam Gelir x 100  

Net kâr marjı hesaplamasında ise gelirin belli bir yüzdesi olarak ne kadar net kâr veya gelir elde edildiğini göstermektedir. Net kâr marjı firmanın ve üretim işinden elde edilen net kârın gelire olan oranıdır. Bu sonuç yine % olarak ifade edilmektedir.