İnsanoğlu ilkel dönemlerden itibaren, hayatta kalma içgüdüsü ile karşılaştığı tehlikelerin şok etkisi ile 3 tür davranış şekli gösterir. Ya korkup kaçar, ya donup kalır, ya da durup savaşır. İşte tarih boyunca ancak 100 yılda bir gerçekleşen pandemilerden olan Covid 19 tehlikesi karşısında, hep birlikte bu şoku yaşadık. Kimimiz öğrenilmiş çaresizlikle korkup kaçmayı ve dünyanın sonu gelmiş gibi dibe çökmeyi seçti, çünkü bu en kolayıydı, kimimiz durup bekleyelim bakalım, ne değişecek, başkaları ne yapacak bekleyelim dedi ki, bu da kolaya kaçmaktı.
Beklenmedik bu durum karşısında yaşadığımız bu şokun hemen arkasından, durumu reddetme sürecine girdik. Hatta özellikle ilk evlere kapanmak zorunda kaldığımız dönemde öfkelendik, hayatımızın kısıtlanması ve olumsuz ekonomik etkilerin de etkisi ile depresyon sürecine girdik. İşte tam da bu dönemde kalıp savaşmayı tercih edenlerimiz çabuk toparlandı ve hızla yeni durumu anlamaya çalışma, küçük bir takım değişikliklerle yeni duruma adapte olma denemeleri yapmaya başladı. Artık hiçbir şeyin eskisi gibi olmayacağı gerçeğini kabul etti ve kalıcı kararlar alarak Yeni Normale adapte olma konusuna dahil oldu. Tüm bu süreci hızla geçiren şirket sahipleri, işlerinde hızlı bir dönüşümü sağlama yolunda önemli adımlar atmayı başardılar.
İşletme sahibi olarak işiniz, bu dönemden maksimum seviyede olumsuz etkilenmiş, işleriniz çok azalmış olabilir. Bazı işletmelerde ise işlerde artış gözlenmiş, bazı sektörler ise etkilenmemiş olabilir. Hangi tür işletme olursa olsun şu bir gerçek ki; artık Yeni normalde hepimizin iş yapış şekilleri değişmek zorunda. Çünkü Yeni Normal, Ne çok güçlülere, Ne de çok bilgilere yer açacak, yalnızca yeni duruma uyum sağlayanlara hayatta kalma şansı verecek.
Oysa insan, psikolojisi gereği değişime direnç gösterme eğilimindedir. Çünkü, konfor alanı içinde kaldığında, bildiği sınırlar içinde olmanın verdiği güven, ona iyi gelir. İşte gelişim yolunda değişmek gerektiğinde, insanın önünde büyük bir engeldir bu direnç.
ActionCOACH dünyasında bu direnci kırmanın önemli bir formülü, değişim formülüdür.
( M x V x A ) + İ > D
( Memnuniyetsizlik x Vizyon x Aciliyet )+ İlk Adım > Direnç
Aslında insanlar çoğu problemi nasıl çözeceğini bilir, değişmek için hangi adımları atması gerektiğini bilir. Çağımızda artık bilmek ile ilgili bir problemimiz yok, bilgi artık çok ulaşılabilir durumda. Asıl konu o ilk adımı atabilmektir. İlk adımı atmak, değişmek için içimizdeki mevcut duruma karşı olan memnuniyetsizliğimizi tanımlamamız ve kendimize hatırlatmamız çok önemlidir. Memnun olmadığımız durumdan kurtulduktan sonraki iyi halimizin tanımı ise, vizyonumuzu belirler. Şu günlerde memnuniyetsizliklerimiz ortada, peki vizyonumuza hiç odaklanıyor muyuz? İşte bu kaos dönemindeki memnuniyetsizliğimizden kurtulmak, hayatta kalmamızı, bir vizyon tanımlamak ve ona gitmeye çalışmak da çıkışa geçmemizi sağlayacak bir unsurdur. Değişimi başlatmak için hem bireysel, hem de işletme olarak bu butonlara bastığımızda, “Yeni Normal” şartları zaten aciliyet butonuna çoktan basmış durumda olduğu için, ilk adımı atacak gücü bulur ve direnci kırmayı başarırız.
Artık değişimi sağlamanın sırrını öğrendiğimize göre, Yeni Normale uyumda değişime hazırız. Buradaki bir diğer soru şu: Hangi alanlarda ve ne kadar büyük değişimler yapmalıyız? Bu çok önemli bir nokta, burada tek bir konuda büyük bir değişimdense, bir çok alanda küçük değişikliklerin çarpan etkisini öneriyoruz. Bu küçük değişiklikler aslında işimizde değişimi sağlayan pivotlar olarak tanımlıyoruz.
Pivot çoğumuz için yeni bir kavram. Daha anlaşılır hale getirmek için metaforik bir anlatım yapalım. Diyelim ki işinizi bir Tren gibi işletiyorsunuz. Rotanız sabit gitmek zorunda. Oysa pandemi dönemindeki kaosun etkisi bir fırtına etkisi ortaya çıkıyor ve fırtına önüne kattığı birçok parçayı sizin rotanıza doğru fırlatıyor, o aşamada yapacağınız hiç bir şey yok, rotanızı değiştiremezsiniz ve o parçaların size çarpmasından kurtulamazsınız. Oysa ki işletmenizi bir gemi gibi yönetiyor olsanız, fırtınanın etkisi ile o gelen parçalardan küçük hareket değişiklikleri, pivotlarla kurtulmanız mümkün, hatta ve hatta o rüzgarın etkisini arkanıza alarak fırsatlar yakalamanız mümkündür. İşte bu pivotların işe yaraması durumunda yolunuza devam edersiniz, baktınız o küçük değişiklik işe yaramadı veya zarar verdi, geri adım atıp hemen diğer bir pivotu harekete geçirebilirsiniz. İşimizde Pivotlar uygulamak, vizyonda büyük bir değişiklik yapmadan stratejide küçük değişiklikleri test ederek ilerlememize imkan verir.
“Vizyonda değişiklik olmadan stratejide yapılan bir değişikliktir.”
Eric Ries
Burada Yeni Normale hızlı adapte olmanın pratik bir yolu, Şirketimizin Yeni Normalde Varoluş Alanını bulmaktan geçer.
Yeni Normalde Varoluş Alanını bulmak için şu sorulara öncelikle cevap bulmalıyız.
1- Şirketimin çekirdek yetenekleri nelerdir?
2- Şirketimin kaynakları nelerdir?
3- Yeni Normalde Dünyanın Neye ihtiyacı var?
4- Hangi alanlarda para kazanabilirim?
Bütün bu 4 alanın kesiştiği bölge, bizi yeni normale hızlı adapte eden varoluş alanımızı verir.
İşimizde şu alanlarda küçük pivotlar uygulayabiliriz; Ürünlerimiz, Hizmetlerimiz, Personelimiz, Operasyonlarımız, Ürün Teslimat Yöntemlerimiz, İletişim Yöntemlerimiz, Müşteri Hizmetlerimiz, Fiyatlandırmalar, Pazarlama ve Satış Yöntemlerimiz, Finans Yönetimimiz ve Liderlik Metotlarımız.
Yeni Normale İş Modelimizi uyarlamada iş modeli oluşturma şablonlarını kullanmamız sistematik sonuçlar almamızda kolaylık sağlayacaktır. Örneğin 6 kutulu iş modeli şablonu kullanarak,
- Hedef Kitle tanımını yeniden yapmak,
- Hedef kitleye hangi değerleri üreteceksiniz?
- Gelir ve Kar Modelleriniz ne olacak?
- Gerekli Kaynaklar neler?
- Gerekli Süreçler ve Yetkinlikler neler?
- İşin Hangi kısmını Kendiniz yapacaksınız? Hangi kısmını Taşere edeceksiniz?
Sorularına cevap vermeniz çok kullanışlı olacaktır.
Ekibinizle bir araya gelerek, İşimizin Güçlü yönlerini yeni normalde kullanmak ve gelişime açık taraflarında gelişim planları yapmak, yeni normaldeki fırsat ve tehditleri ortaya çıkarmak adına SWOT analizi yapmak son derece yararlı olacaktır.
Ayrıca bu dönemde çoklu disiplinlerin etkileşiminin yüksek olması nedeni ile işimizle ilgili PESTEL (Political, Economical, Social, Technical, Environment, Legal) analizi yapmamız riskimizi minimize etmemize yardımcı olacaktır.
Yeni Normale adapte olup çıkışa geçmedeki ana stratejilere bakacak olursak;
- Kaldıraç: Ürün ve servislerinizde “İşi bir kez yap, sonsuza kadar ödeme al” yöntemine geçirmemiz kazançta kaldıraç etkisi yaratacaktır.
- Ölçeklenebilirlik: İşinizi bir sonraki satışın maliyetinin daha az ve kolay olmasını sağlayacak şekilde dizayn etmeniz sürdürülebilirlik konusunda yarar sağlayacaktır.
- Fırsatlar: Büyük pazarlardaki fırsatları yakalamak, Yeni Hedef Kitle, Yeni ürün ve servisler, Yeni Kanallar ve Yeniden uyumlama yöntemleri kullanmak çok önemli olacaktır.
- Pazarlanabilirlik: Yeni İş dünyasında kendi kendine satılabilen ve yeni normale uygun ihtiyaçlara hizmet eden yeni çözümler sunmanın yollarını bulmaya çalışmak çok etkili olacaktır.
Sevgili işletme sahipleri, unutmayalım ki bu dönem, Panik yapma değil, Plan yapma ve hızla hayata geçirme dönemidir. Yeni Normale geçiş dönemindeki en büyük tehlike eylemsiz kalmak ve mevcut işimizde hiç bir güncelleme yapmamaktır. Şimdi yukarıdaki anlattıklarımıza göre önümüzdeki 90 gün içinde hangi adımları atmanız gerektiğini biliyor musunuz?
Evrim SELVİ
ActionCOACH İşletme Koçu