Tüm kurumlarda yöneticilik, başkanlık, patronluk, makam ve ünvan sahibi olmakla lider olmak sürekli karıştırılıyor. Patron veya işletme sahibi olabilirsiniz ama bu lider olduğunuz anlamına gelmez. Bilinmesi gereken en önemli konu şudur: Atamayla, görevlendirmekle liderlik olmaz. Atamayla yönetici, makam sahibi olunur. Liderlik emir vermeyi değil, daha fazla etki altına almayı gerektiren bir olgudur.
Lider kendisi tarafından veya başka bir lider ya da kurum tarafından belirlenmiş bir hedefe ulaşmak için, ekibini aynı amaca odaklayan yol boyunca eğiten ve onlara rehberlik eden kişidir. Liderlik bir tercihtir ve gücünü kararlılık ve eğitimden alır. Liderlik becerileriniz, vücudunuzdaki bir kasınız gibi çalıştıkça, eğitildikçe güçlenir.
‘Yönetici sistemin içinde çalışır. Liderler ise sistem üzerinde çalışır.’
S.Covey
Yönetici işleri doğru yapan, kurulmuş sistemi doğru yöneten kişidir. Lider ise doğru işleri yapan, doğru sistemi kuran kişidir. İyi kurgulanmamış bir sistemin günlük sorunları içerisinde kaybolmuş bir kişi liderlik yapamaz. Bunlar yöneticinin işidir. Liderin işletmeye dışarıdan bakabilmesi gerekir. Yani işin içinde değil üstünde çalışmalıdır.
İşletmelerde patron olarak hedeflerinizi belirledikten sonra, sizi bu hedefe götürecek liderlere sahip olmuşsanız “Ben daha iyisini yaparım” diyerek bu kişilerle rekabete girmek, işletme yönetiminde yapmamanız gereken birçok kusurlu hareketin birincisidir. Unutmayın, onlar sizi gitmek istediğiniz yere ve beklediğiniz sonuçlara ulaştıracak kişilerdir. Ve liderlik ettiği insanlar da onun peşinden bu amaçlar için gitmektedirler, işinizi elinizden almak için değil.
‘İnsanlar her biri ayrı ses çıkartan enstrümanlara benzerler. Lider, orkestra şefi gibi, bu topluluktan gürültü değil, melodi çıkaran kişidir’. -Anonim
Bununla birlikte gönüllü çalmayan, melodiyi hissetmeyen, orkestraya değil kendi enstrümanına odaklanan, bir baterist veya kemancı tüm orkestrayı sabote edebilir. Bu yüzden lider, birlikte çalıştığı kişilerin davranış profillerini, nasıl öğrendiklerini, motivasyonlarını, hayal kırıklıklarını, korkularını ve diğerleriyle olan ilişkilerini, ortak hedefe nasıl kilitleneceğini bilmek zorundadır.
‘Liderler, motivasyonu kendileri yaratmaz, Yalnızca bağlarını çözer.’
Mahatma Gandhi
Liderliğin en önemli özelliklerinden birisi aktif dinlemedir. Lider karşısındakini dinlerken, o kişi düşüncelerinin ne kadar önemsendiğini hissetmelidir.
‘Herkesin boynunda asılı görünmez bir levha vardır. Üzerinde ‘Bana kendimi önemli hissettir’ yazar. İnsanlarla çalışırken bu mesajı asla unutmayın.’
Mary Kay Ash
Lider, ekibindekileri her an kendi yerine geçebilecek kapasiteye ulaştırmak için güçlendirmek zorundadır. ‘Benden sonra tufan’ diyen kişi artık lider değil makam sahibi olma yolundadır.
‘Gelecek yüzyıl güçlü liderlerin değil, güçlendiren liderlerin yüzyılı olacaktır.’
Bill Gates
Yeni dönemde liderler şirketleri veya ekiplerini raylar üzerinde bilindik bir yolda ilerlemek zorunda olan bir tren gibi değil, bir yelkenli idare eder gibi idare etmelidir. Hedef aynıdır ama ona ulaşma şekli yolda sürekli değişebilir.
Lider, her an değişebilecek rüzgarlara, dalgalara göre, bilgi ve tecrübeye dayanan ani kararlar vermek, ekipteki görevlendirmeleri hızlıca değiştirmek, onlara güvenmek, gitmeyi hedeflediği limana gemisini götürmek zorundadır. Lideri izleyenler ise bu ani kararların gerekçelerinden ve sonuçlarından şüphe duymayacak bilgi ve eğitime önceden sahip olacak şekilde eğitilmiş olmalıdır.
Şirketler ve liderler, değişimler karşısında artık büyük ve güçlü olduklarında değil, çevik ve esnek olduklarında sürdürülebilir olacaklar ve ayakta kalabileceklerdir. Değişimin artan hızı her zamankinden daha fazla hissedilmektedir. Hantal yapı ve liderlikler bu hıza ayak uyduramayacaklardır.
Kaptanın ve ekibinin hangi fırtınalarla ve dalgalarla boğuştuğu değil, gemiyi limana yanaştırıp yanaştıramadığı önemlidir.
Kemal Bereket
ActionCOACH İşletme Koçu